Kijkje in de keuken van het Midden-Oosten

In de zomer van 2018 schreef ik over mijn ontdekkingsreis naar nieuwe wereldkeukens in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Inmiddels zijn we druk bezig met het ontwikkelen van onze nieuwe Original Chain voor kruidenpasta’s in Marokko. landbouw vindt op grote schaal plaats in Marokko, door grote bedrijven maar ook in verschillende kleinere (fairtrade) coöperaties. Echter richten zij zich voornamelijk op slechts één ingrediënt, zoals argan olie, olijfolie of saffraan. Het verbouwen van groenten (tomaat, ui, knoflook, pepers), kruiden (peterselie, koriander, selderij) en fruit (citroen) is een heel andere business en gebeurt niet vaak in coöperatieve vorm door kleinschalige boeren. Gelukkig hebben we na een lange zoektocht een kleine groep groente- en kruidenboeren gevonden, gelegen in Sehoul het noord-westen van Marokko. Zij zijn met ons de uitdaging aangegaan om de fairtrade ingrediënten te leveren voor onze kruidenpasta’s.

In 2019 lanceerden we met trots onze nieuwe lijn kruidenpasta’s met verschillende smaken uit het Midden-Oosten. Helaas ontstonden er al snel wat hobbels in de keten. Misschien was je het al opgevallen, maar de Shakshuka en de Libanese bloemkool waren afgelopen jaar op verschillende momenten niet leverbaar. Hierdoor waren de winkelschappen voor langere tijd leeg. Naast deze leveringsproblemen waren er ook aanhoudende problemen met het verpakken van de kruidenpasta’s. We hebben geprobeerd om dit samen op te lossen, maar in goed overleg hebben we uiteindelijk moeten besluiten om helemaal te stoppen met deze 6 smaken bij Albert Heijn. Het gaat om kruidenpasta’s voor Shakshuka, Couscous, Gehaktballetjes, Stoofpotje, Kebab en Geroosterde Bloemkool.

Dat we stoppen met onze Arabische kruidenpasta’s, betekent niet meteen dat we ook afscheid gaan nemen van de Fairtrade boerencoöperatie Fermes Bio Sehoul in Marokko. Zij leverden verschillende ingrediënten voor onze kruidenpasta’s zoals tomaten, uien en citroenen. Sinds onze samenwerking is de groep uitgegroeid van 5 boerenfamilies in 2018 tot 16 boerenfamilies in 2022. Daarnaast hebben ze afgelopen jaren hun Fairtrade én biologische certificering behaald en hebben we samen met de boeren geïnvesteerd in vier extra kassen. Hiermee kunnen de gewassen voor een langere periode verbouwd worden en biedt de gewassen betere beschermen tegen ziektes en veranderende weersomstandigheden. Ook hebben ze verschillende trainingen gevolgd, waardoor ze als coöperatief sterker zijn geworden. Dit heeft ze een sterkere handelspositie gebracht. Daar zijn we trots op, want dat  is precies de impact die we willen maken bij de oorsprong. Momenteel zijn we aan het kijken of er nieuwe kansen zijn voor de Fairtrade gewassen van Fermes Bio Sehoul. Als hier meer over bekend is, houden we jullie via deze weg op de hoogte.

Wil je nog wat laatste kruidenpasta’s inslaan? Scoor dan jouw laatste kruidenpasta’s zoals het Marokkaans Stoofpotje of Gehaktballetjes bij Albert Heijn of neem een kijkje bij jouw WAAR of Wereldwinkels (zolang de voorraad strekt).

De boerengroep Fermes Bio Sehoul is opgericht om biologisch boeren in de regio op de kaart te zetten. De gemotiveerde boeren verbouwen op kleine stukken land hun groentes en fruit en verkopen dit nu op de lokale markt. Door de samenwerking met Fairtrade Original zullen hun producten nu ook internationaal verkocht worden, verwerkt in kruidenpasta’s. De enige voorwaarde is wel dat ze fairtrade gecertificeerd worden. De boeren werken hard, onder begeleiding van onze consultant Hakima, aan het toepassen van de fairtrade standaarden zodat ze in januari 2020 klaar zullen zijn voor hun fairtrade audit (controle).

Door deze samenwerking ontvangen de boeren bovenop hun lokale marktprijs nog een fairtrade premie van 15% wat terug geïnvesteerd zal worden in hun community. Ook begeleiden we hen in het behalen van de biologische certificering. Hoewel ze momenteel al biologisch werken (wat betekent dat ze geen pesticiden of chemische bestrijdingsmiddelen gebruiken op hun land), zijn ze nog niet officieel gecertificeerd. De biologische trainingen gaan binnenkort van start zodat de producten in een later stadium ook het biologische keurmerk kunnen dragen.

Ook in Marokko wordt het koud in de winter. Dat betekent dat een aantal producten, zoals tomaten en pepers die veel zonuren nodig hebben, alleen in de zomer geoogst worden. Dit levert een probleem op, omdat we wel het hele jaar door producten op het schap willen hebben staan. Daarom wordt er in januari 2019 gestart met de bouw van kassen bij twee boeren van Fermes Bio Sehoul. Beide kassen zullen worden gedoneerd door Fairtrade Original en zorgen ervoor dat de oogstperiode van de tomaten en pepers verlengd kan worden met een paar maanden.

Fermes Bio Sehoul zal haar producten leveren aan onze verwerker in Casablanca. Zij gaan de verse ingrediënten verwerken tot kruidenpasta’s in verschillende varianten. De afgelopen maanden ben ik samen met mijn collega Yvonne (productmanager) een aantal keer op bezoek geweest om te koken, te proeven en recepturen te ontwikkelen. Hierin hebben we geleerd wat de typische gerechten en smaakmakers van de Noord-Afrikaanse en Midden-Oosterse keuken zijn.

Ook in dit onderdeel van de keten komen we voor veel uitdagingen te staan. Zo diende de fabriek haar voedselveiligheid- en fairtrade certificering te behalen, moesten we op zoek naar de juiste leveranciers voor de overige ingrediënten en ontbrak de juiste machine om de kruidenpasta in pouches (zakjes) te kunnen vullen, terwijl de deadline voor de eerste levering begon te naderen. Dankzij het harde werken van het team in Casablanca en in Culemborg wordt op dit moment de laatste hand gelegd aan de recepturen en wordt de productielijn in de fabriek in orde gemaakt om de eerste productie in januari te starten.

Samen met onze partners wordt er hard gewerkt om de producten eind februari 2019 in de schappen te plaatsen. We kunnen niet wachten jullie de smaken van deze nieuwe wereldkeuken te laten proeven!

We werken inmiddels al even samen met de boeren van Fermes Bio Sehoul in Marokko aan onze Arabische kruidenpasta’s. Ondanks de nodige uitdagingen, hebben we boeren alles behalve stil gezeten en hard gewerkt aan het verbeteren en opschalen van hun productie en het toewerken naar certificering.

Zo hebben zij, met behulp van onze consultant Hakima, een jaarplanning gemaakt om optimaal te kunnen produceren, zijn er nieuwe boeren uit de regio tot de coöperatie toegetreden, hebben ze officieel hun Fairtrade én biologische certificering behaald (hoera!) en hebben we samen met de boeren geïnvesteerd in vier extra kassen, waarmee de boeren nu langer tomaten kunnen oogsten. Deze zijn namelijk in de wintermaanden slechts beperkt beschikbaar.

Ook hebben de boeren diverse trainingen gevolgd om hun kennis te verbreden en de productie te verbeteren en verduurzamen. Hakima heeft ze onder andere getraind op het gebied van: biologisch produceren, circulair produceren, bodem management, product kwaliteit en ook het opstellen van internal control systems voor certificering.

Ook Marokko is hard getroffen door covid-19 en heeft te maken met vele lockdowns en andere strenge maatregelen om de verspreiding van het virus te beperken. Gelukkig wordt de agrarische sector ook in Marokko als cruciaal beroep gezien waardoor de boeren – met de nodige beschermingsmaatregelen – door mochten gaan met hun werk op het land. Samen met Fairtrade International hebben de boeren training ontvangen over gezond- en veilig werken en hebben zij extra beschermingsmateriaal aangeschaft zoals maskers, handschoenen en hand-gels.

Helaas zorgen andere maatregelen ervoor dat de wekelijkse lokale markten en restaurants – waar de boeren ook hun groenten en fruit aan verkopen – deels gesloten zijn waardoor de boeren tijdelijk hun inkomsten zagen dalen. De lockdown zorgt echter ook voor nieuwe mogelijkheden die de boeren met beide handen aangrijpen; ze verkopen nu ook aan lokale supermarkten, hebben een online webshop geopend en doen nu ook aan thuisbezorging van groenteboxen!

We kijken terug op een bewogen jaar waarin we ondanks de nodige uitdagingen ontzettend veel bereikt hebben met de boeren. Maar er is altijd ruimte voor verbetering, aldus Mustapha, de voorzitter van de coöperatie waarmee we regelmatig middels videobellen en WhatsApp-contact hebben. Zo wil de coöperatie zich komend jaar vooral richten op het versterken van het interne management van de coöperatie, verbeteren van kwaliteitsmanagement en traceerbaarheid en zoeken naar nieuwe markten om de producten af te zetten. Speciaal daarvoor gaat de coöperatie – met behulp van de Fairtrade premies – een voltijd medewerker in dienst nemen. Ook willen ze meer kassen laten bouwen én zouden ze het liefst ook investeren in een verwerkings- en koudopslagfaciliteit om zo nog meer klanten te kunnen bedienen en zo ook het overschot aan gewassen te voorkomen. Gezamenlijk met de coöperatie, onderzoeken we momenteel de mogelijkheden en middelen om dit te realiseren.