Lena Knoerzer werd wakker geschud tijdens haar vrijwilligerswerk in Colombia

Werkzaam bij Fairtrade Original: sinds januari 2021   

Lena Knoerzer is de spin in het web bij Fairtrade Original als het gaat om koffie. Als Product Manager Koffie houdt ze zich bezig met het ontwikkelen, onderhouden en op de kaart zetten van koffie. Sinds 2021 zet  ze zich vol overtuiging in voor de koffieboer. Zo is ze de kartrekker van het ‘Op weg naar een Leefbaar Inkomen’ concept. “Mijn droom is dat koffieboeren een gelijkwaardige positie hebben binnen onze keten.” Dit is haar koffieverhaal! 

Hoe ben je in de wereld van koffie terecht gekomen?

“In mijn carrière heb ik altijd gekozen voor foodbedrijven die zich bezighouden met gezonde voeding. Het stukje eerlijke handelsketens en innovatie vind ik belangrijk.” Tijdens haar sabbatical in 2019-2020 kwam Lena voor het eerst terecht in de wereld van koffie. “Ik reisde af naar Zuid-Amerika, terug naar Colombia. Mijn zus had daar eerder gestudeerd en toen ik haar destijds bezocht, werd ik verliefd op het land. Ik wilde niet alleen reizen door Colombia, maar ook vrijwilligerswerk doen. Ik koos ervoor om mijn expertise uit te lenen aan een social enterprise en kwam bij The Coffee Quest terecht in Medellin, een exportbedrijf in groene koffiebonen dat specialty koffie levert en onder andere naar Nederland exporteert. Het bedrijf zit in Colombia en Nederland. In zes weken tijd schreef ik een marketingplan voor The Coffee Quest. In de weekenden namen mijn collega´s me mee naar verschillende koffieboeren in de regio.”

“Dat was voor mij erg bijzonder. Het is eigenlijk bizar dat je zo graag koffiedrinkt, maar niet weet hoe het wordt gemaakt. Pas daar bij de koffieboeren zag ik hoe arbeidsintensief het koffieproces is en hoorde ik de boeren vol passie praten over hun koffie, maar ook over hun uitdagingen. Ze vertelden over de impact van klimaatverandering op hun werk en hun leefomgeving, en dat hun kinderen vaak liever kiezen voor een toekomst in de stad dan in de koffie business. Die uitdagingen waar de koffieboer mee kampt, en hoe arbeidsintensief het is om koffie te produceren… dat beseffen we ons in Nederland vaak niet.” Even nadat Lena terug was uit Colombia en Mexico, zag ze de vacature bij Fairtrade Original voor Product Manager Koffie en besloot om ervoor te gaan. “Ik vind het mooi dat ik nu kan bijdragen aan verandering in de keten.”  

De waarde van producten zoals koffie? Die zijn we een beetje kwijtgeraakt

“Koffie is zo’n belangrijke keten. 79% van de Nederlandse bevolking drinkt koffie, en daarvan ruim 66% dagelijks. De gemiddelde koffieconsumptie ligt op 2,4 koppen per dag. Toch zijn we een beetje de waardering voor ons voedsel kwijtgeraakt. We zijn eraan gewend dat foodproducten voorradig zijn, maar beseffen niet dat bijvoorbeeld de effecten van klimaatverandering grote impact hebben op producten, zo ook op koffie. Doordat weerpatronen veranderen, er minder of juist heftiger regen valt en de temperatuur stijgt, vermindert de koffieoogst. Op dit moment betalen de boeren en de natuur de prijs van de koffie die wij drinken. Mijn drijfveer is om consumenten zich hiervan bewust te maken. De keuzes die zij maken in de supermarkt, hebben grote invloed op de koffieboer en de natuur. Daarnaast zet ik in op verandering in de keten en het assortiment.”

Veranderingen in de koffiemarkt   

Qua productinnovatie zit Lena ook niet stil. “Zo ben ik bezig om te kijken of capsules, die razend populair zijn bij jongeren, duurzamer verpakt kunnen worden. Nu zijn de capsules bijna altijd gemaakt van plastic of aluminium, niet erg duurzaam. Het is een uitdaging om een duurzaam alternatief te vinden, omdat de houdbaarheid van het product ook meespeelt.  

Nieuwe missie voor de koffieboer  

In de handelsketen heeft Lena samen met het koffieteam de belangrijke taak om het concept ‘Op weg naar een Leefbaar Inkomen’ verder uit te rollen binnen de vijf coöperaties waarmee Fairtrade Original werkt. “Sinds oktober 2021 hebben wij een nieuwe missie, waarin we koffieboeren in staat stellen om een leefbaar inkomen te verdienen. Een leefbaar inkomen omvat niet alleen een dak boven het hoofd en de basisbehoeften zoals voldoende voedsel en water, gezondheidszorg en onderwijs, maar daarnaast ook de mogelijkheid om te investeren in duurzame landbouwmiddelen en te kunnen sparen voor een pensioen. De Fairtrade minimumprijs is al sinds 2011 hetzelfde voor ieder koffieproducerend land en dat klopt niet. Het inkomen dat voor een koffieboer leefbaar is, hangt af van de lokale context en verschilt per land. Daarom is de Leefbaar Inkomen Referentie Prijs een ontzettend belangrijke ontwikkeling.”

“Ook spitsen we onze samenwerking nu toe op vijf coöperaties. Met deze coöperaties in Guatemala, Oeganda, Peru, Colombia en Nicaragua intensiveren we de samenwerking, en we richten ons steeds meer op kleinere koffiebedrijven om meer impact te kunnen maken. Die impact maken wij door een eerlijke prijs te betalen en te investeren in projecten die bijdragen aan inkomstenverbetering bij de boeren.”

Koffiereizen naar Colombia en Oeganda  

“Voor mijn werk heb ik kleinschalige koffieboeren in Colombia en Oeganda mogen bezoeken.  Dat was een geweldige ervaring om de oorsprong van koffie te ontdekken en coöperaties te ontmoeten. Wat ik van deze reizen heb geleerd, is dat koffie een onwijs mooi natuurproduct is. Elke koffiesoort en elke regio heeft een ander smaakprofiel. Dit heeft alles te maken met de hoogte waarop koffie groeit, het klimaat en de kwaliteit van de bodem. Daarbij komt dat het proces voorafgaand aan ons kopje koffie ontzettend arbeidsintensief is. Van het moment dat de koffieplant geplant wordt, totdat je koffie kan oogsten, wassen, drogen, transporteren, verwerken en verschepen… Daar zitten ontzettend veel uren van verschillende mensen in. Daarom is het belangrijk om te blijven werken aan eerlijke prijzen, zodat alle ketenpartners een leefbaar inkomen kunnen verdienen voor het harde werk dat ze leveren.”

“De koffieboeren hebben te maken met uitdagingen, zoals ziektes in koffieplanten, stijgende prijzen voor koffieplanten en mest, jongeren die wegtrekken van het platteland etc. De lokale context is zo belangrijk en daarom werken wij juist samen met de koffieboeren. Zij weten het beste wat werkt, omdat ze dag in dag uit in de koffietuin werken. Ik hoop dat lezers zich de volgende keer als zij voor het koffieschap staan, bewust zijn welke reis de koffie heeft afgelegd en er dan extra van kunnen genieten!”