Harold Goessens is een wandelend geschiedenisboek

Werkzaam bij Fairtrade Original: sinds 1990  

In 1990 begon hij als winkelmedewerker in de Fair Trade Shop in Nijmegen. Sindsdien is hij nooit meer weggegaan! Harold werkt nu als Office Manager en HR Adviseur op het kantoor in Culemborg, en kent de organisatie inmiddels door en door. Wie iets wil weten over het verleden van Fairtrade Original, moet bij Harold zijn. “Onze oprichter Paul Meijs was een echte risiconemer.” Dit is zijn koffieverhaal! 

“De deelnemers van de 1000 x 1000-actie worden nu nog steeds terugbetaald!”  

1000 x 1000-actie

Harold vertelt over de eerste keer dat hij over Fairtrade Original, toen nog S.O.S. Wereldhandel, hoorde:  “Ik kan me nog goed herinneren dat ik de oproep van Paul Meijs hoorde op de Radio Omroep Zuid, midden jaren zeventig. In zijn oproep vroeg hij 1000 donateurs om 1000 gulden ter beschikking te stellen, zonder rente, zodat hij koffieboeren zoals de boeren van Fedecocagua vooruit kon betalen en meer koffie kon inkopen. Op deze manier verzekerde hij de koffieboer van vervolgorders en voorfinanciering. 

Het werkte: er werd massaal geld geleend. Hoewel de koffie op dat moment nog geen enkel keurmerk droeg, spraken de consumenten hun vertrouwen uit in de werkwijze van S.O.S. Wereldhandel. Ook de Wereldwinkels verkochten deze zuivere koffie zonder keurmerk. Zij hielden informatieavonden om klanten en werknemers te informeren over de koffie van Fedecocagua. Zo ontwikkelde zuivere koffie zich in de jaren 70. Een leuk feitje: de deelnemers van de 1000 x 1000-actie worden nu nog steeds terugbetaald.”  

De allereerste lading eerlijke koffie!

Hoe is dat eigenlijk gegaan, met de verkoop van de koffie?: “Paul Meijs kocht in 1973 50.000 kilo eerlijke koffie in bij Fedecocagua in Guatemala. Hij weet dan nog niet aan wie hij het gaat verkopen. Hij nam grote risico’s en hij kreeg het voor elkaar.”

“Hij was via de Duitse ontwikkelingsorganisatie Misereor in contact gekomen met deze koffiecoöperatie. Toen de container vol koffie arriveerde in de haven, was het de eerste stap om de koffie te laten branden. Dit gebeurde in Roermond en daarna werden de pakken koffie verkocht via contacten van SOS Wereldhandel, nu Fairtrade Original, in Wereldwinkels, kerken en zelfs in Duitsland bij Wereldwinkels en missie organisaties.”   

Groeiende handel in koffie

 “Via de Wereldwinkels, kerken en acties, werden de pakjes Indio-koffie van Fedecocagua verkocht. Het ging dusdanig goed met de handel, dat in 1986 de depots in Nederland werden ondergebracht op één plek: Culemborg. De Wereldwinkels kwamen vanaf die tijd naar Culemborg om handnijverheid in te kopen. De focus van S.O.S. Wereldhandel lag op dat moment helemaal niet op koffie, maar op handnijverheidsproducten als . Producten als koffie en thee werden toen vaker opgestuurd.”  

De komst van Max Havelaar

“In 1988 werd het eerste keurmerk voor eerlijke handel gemaakt: Max Havelaar. Een van de initatiefnemers, Frans van der Hoff, was een priesterarbeider die zich inzette tegen de onderdrukking van koffieboeren en indianen in Latijns-Amerika. Hij zag in Zuid-Mexico hoe de koffieboeren werden onderdrukt; hoe weinig geld ze kregen voor hun noeste arbeid. Opkopers gingen er met de winst vandoor.”

“Frans werkte als priesterarbeider mee op de koffieplantage. Het was echt een andere tijd hè, in die tijd waren priesters en koffiecoöperaties die zich inzetten voor de koffieboeren hun leven niet zeker. Deze dreigementen kwamen van de opkopers. Nico Roozen kwam in contact met Frans van der Hoff. Samen wilden ze de handel veranderen voor de koffiecoöperaties. Ze bedachten een plan, om een keurmerk te verbinden aan zuivere koffie. Om deze koffie in de supermarkten te krijgen, moest er meer geproduceerd worden en daarom kon iedere brander meedoen! Koffiebrander Neuteboom was een van eerste koffiebranders die het aandurfde. Met het keurmerk Max Havelaar kwam ook de koffie van S.O.S. Wereldhandel hier en daar op de schappen in de supermarkt.”   

“We brachten de eerste treetjes Indio koffie eigenhandig naar de supermarkten”, herinnert Harold zich. “Zo ging ik regelmatig naar een supermarkt in Groesbeek. Ik kon dan de medewerkers meteen meer vertellen over onze eerlijke koffie uit de Wereldwinkels! De directeur van S.O.S. Wereldhandel op dat moment, Stefan Durwael, vond het belangrijk om mee te gaan in de ontwikkeling van Max Havelaar en wilde zoveel mogelijk producten produceren met het Max Havelaar keurmerk. Dit zorgde ervoor dat het keurmerk ook voor thee, wijn, suiker, chocolade en conserven werd ontwikkeld en aangevraagd.”   

Bedankt, Starbucks!

“De Wereldwinkels bleven een grote meerwaarde hebben voor S.O.S. Wereldhandel, omdat we daar veel meer producten konden aanbieden dan in de supermarkt. In 2008 kwamen er steeds meer soorten melanges beschikbaar. De opkomst van onder andere Starbucks in Nederland zorgde ervoor dat mensen steeds meer koffiesoorten leerden kennen.”

“Vanaf 2017 werd weer meer ingezet op direct contact met de koffieboer en in 2021 gingen we aan de slag met het ontwikkelen van een Leefbaar Inkomen Referentie Prijs (LIRP).  De voorloper van de LIRP was Community Coffee. Samen met Albert Heijn zetten we in 2019 koffie op de markt die deels single origin was. We hadden rechtstreeks contact met koffieboeren in Colombia. Dit zorgde voor een herbeleving van koffie voor Fairtrade Original. Elke koffie-importeur heeft op dit moment namelijk wel een Max Havelaar koffievariant! Met ons koffieverhaal waren we pionier in de jaren 70, 80 en 90. In de tussentijd hebben we veel concurrentie meegemaakt en verloren we onze koffiefocus tijdelijk uit het oog, maar met de Community Coffee en met het concept ‘Op weg naar een Leefbaar Inkomen’, heeft Fairtrade Original haar pionierspositie nieuw leven ingeblazen!”