Telen voor Aziatische producten is niet altijd makkelijk

Laat ik vertellen wat mij is opgevallen. Ik kwam tenslotte met een frisse blik, want nog nooit had ik Thailand of Indonesië bekeken door de ogen van de afnemer: Fairtrade Original.

Sinds een jaar ben ik lid van de raad van toezicht van Fairtrade Original. In mei kreeg ik de kans om met de directeur en de manager die de contacten onderhoudt tussen de telers en het Fairtrade Original thuisfront op reis te gaan. De bedoeling was om in Thailand en Indonesië telers, sorteerbedrijven en productiebedrijven te bezoeken en natuurlijk ook om mijn kennis en ervaring vanuit mijn loopbaan bij Albert Heijn, in te zetten voor Fairtrade Original.

De net gestorven koning Bhumibol heeft een grote invloed gehad op de Thaise boeren. Hij zei luid en duidelijk dat ieder gezin en ieder dorp in zijn eigen behoefte aan voedsel moest kunnen voorzien. De koning zei: “Het is niet belangrijk een tijger te zijn. Het is belangrijk om zelfvoorzienend te zijn. Dat geldt voor ieder dorp of district.”

De boeren zijn dus massaal overgestapt van monoculturen, zoals alleen rijst, of alleen pluimvee, naar gemengde bedrijven. Bedrijven telen chilipepers, sjalotten en rijst, maar hebben ook visvijvers voor de kweek van verse zoetwatervis en houden vee, niet voor het vlees en de melk, maar vooral voor de mest, die voor de teelt wordt gebruikt. Als het ene mislukt, heb je tenminste nog te eten door de andere producten.

Geen wonder dat de Thaise bevolking oprecht verdrietig is over de dood van hun koning. De Thaise telers van kruiden en specerijen leunen zwaar op hun afnemer, Fairtrade Original. Op de vraag wat Fairtrade Original voor hen betekent is het duidelijke antwoord: een stabiele afnemer met een redelijke prijs. Het is goed te zien dat de levensstandaard omhoog is gegaan. Er zijn betere hulpmiddelen voor de teelten en ook inventieve manieren om insecten te bestrijden. Vijvers waarin kikkers worden gekweekt die later uitgezet worden op de landerijen. Kikkers eten immers insecten! Dat scheelt weer bestrijdingsmiddelen.

De telers van jasmijn-langkorrelrijst hebben het echt voor elkaar. Ze sturen hun kinderen naar de universiteit en zaaien en oogsten de rijst met moderne machines die ze huren van de coöperatie die hun rijst afneemt. We hadden de rijstnoedels meegenomen en het is mooi om te zien dat de telers belangstelling hebben waar hun rijst nou eigenlijk in terecht komt. Nou, in de Fairtrade Original rijstnoedels in de Nederlandse supermarkten dus.

Misschien is de levensstandaard van de rijstboeren dankzij Fairtrade Original nu zo geworden dat Fairtrade Original de blik kan richten op armere streken, bijvoorbeeld in Laos en Cambodja. Het werk bij de rijstboeren in Thailand lijkt wel zo’n beetje klaar. Fairtrade Original heeft zijn doel bereikt: een betere levensstandaard voor de boeren.

In Indonesië bezochten we potentiële telers van chilipeper, knoflook, sjalotten en rijst. Zij telen op het eiland Java, een zeer vruchtbaar vulkanisch eiland. Java is dichtbevolkt. Een boer heeft daar gemiddeld een kwart hectare land. Dat is een vierkant van niet meer dan 25 x 25 meter. Niet veel om voldoende inkomen van te krijgen. De druk door bestrijdingsmiddelen en bemesting is daarom zeer hoog om de opbrengst maar zoveel mogelijk te vergroten. Toch willen we proberen om fairtrade biologische Indonesische kruidenpasta’s te introduceren, net zo als we onze succesvolle fairtrade Thaise currypasta’s proberen om te vormen naar biologisch.

De chilipepers en kruiden zijn voor de meeste boeren maar bijzaak. Hun hoofdinkomen halen ze uit koffieteelt en tabak. Het vraagt daarom veel motivatie van een teler om biologische chilipepers te telen. We bezochten een teler wiens teelt volledig was mislukt omdat hij niet biologisch kon telen. Naast het rijtje biologische planten stond een rij gangbare chilipepers te glanzend in de zon. Je moet wel lef hebben als boer om met biologisch te experimenteren!

De effecten van klimaatverandering waren zichtbaar in zowel Thailand als in Indonesië. In Thailand is de kans op regen nu veel groter, ook in de droge periodes. De rijst kan dus niet meer zoals vroeger op het erf drogen in de open lucht, maar moet in een droogmachine. In Indonesië wordt het warmer. Ook in de bergen kruipt de temperatuur omhoog en de schimmels en insecten volgen naar boven. Voorheen kon je op 1.500 meter hoogte prima telen zonder bestrijdingsmiddelen. Nu lukt dat eigenlijk niet meer en moet je nog hoger. De actieve vulkaan Merapi kijkt vriendelijk neer op dit vruchtbare land. Nu maar hopen dat ze geen woede-uitbarsting krijgt door het geploeter en gezwoeg van onze fantastische toekomstige telers!’