Piet Elands vertelt over cowboy-achtig ondernemen

Werkzaam bij Fairtrade Original: 1973/1974 tot 2002 

“Onze zoon Kees kon als kind ‘Fedecocagua’ moeiteloos uitspreken”, Piet Elands.   

Niet alleen voor Fairtrade Original is 2023 een jubileumjaar, Piet Elands en zijn vrouw Rita zijn ook 50 jaar getrouwd! Piet werkte 28 jaar bij Fairtrade Original; hij maakte het allereerste begin mee. In 2002 ging hij weg bij Fairtrade Original, maar écht losgelaten heeft hij de organisatie nooit. “Ik spiegel nog altijd de pakken koffie in de supermarkt en vraag naar de koffie als ‘ons’ schap leeg is. Ik ben en blijf een Fairtrader.”

Het begon allemaal toen Piet werd gevraagd om de stand van een vriend te bemannen in het voormalige warenhuis V&D. “Een vriend van mij verkocht in 1969 spullen van S.O.S. Wereldhandel (de voorloper van Fairtrade Original) in de V&D in Venlo. Hij vroeg of ik dat een paar dagen van hem wilde overnemen. Al snel merkte ik op dat er informatie miste over de producten. Ik nam contact op met S.O.S. en bood aan te zorgen voor folders bij de producten.”

Oprichting Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking  

“In 1972 richtte ik, samen met een stuk of tien mensen, het Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking (COS) op in Nijmegen. We vonden dat er meer moest gebeuren op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. In die tijd was bijna iedereen theoretisch bezig: met grote ideologische woorden overal tegenaan trappen en veel papierwerk produceren om de misstanden in de wereld aan de kaak te stellen. Ik was veel praktischer ingesteld en wilde aan de slag. Toen ik na mijn vertrek bij het COS een baan kreeg bij Fair Trade, de voorloper van Fairtrade Original, werd ik bevestigd in het belang van mijn aanpak: producenten hebben er vooral baat bij als je hun producten tegen een eerlijke prijs afneemt. We begonnen met de verkoop van houtsnijwerk uit Haïti en Mexico. Vanaf 1974 kwamen daar levensmiddelen bij. Door de productgroep kreeg ik contact met Paul Meijs senior en junior en begon onze samenwerking.”  

Cowboyachtig ondernemen met Paul Meijs  

Koffie werd door het COS en door S.O.S. Wereldhandel meteen gezien als een interessant handelsproduct. “Met zo’n consumptieproduct kun je klanten aan je binden, omdat ze jouw koffie opnieuw kopen.” In 1973 liet Paul Meijs de eerste lading eerlijke koffie van Fedecocagua importeren uit Guatemala. Het was cowboyachtig ondernemen; we verkochten de koffie bij wijze van spreken uit de kofferbak aan scholen, kerken en andere instanties. 

Eerste bezoek aan Fedecocagua  

“Ik herinner me nog de eerste keer dat we naar Guatemala afreisden om een bezoek te brengen aan Fedecocagua, de eerste koffiecoöperatie met wie S.O.S. Wereldhandel samenwerkte. Het was een avontuurlijke reis; de eerste nacht was er een aardbeving. Ik sprak geen Spaans, we hadden een pater bij ons die tolkte met Fedecocagua. Het bezoeken van de coöperaties heeft toen veel indruk op me gemaakt. De situatie van de boeren en hoe ze koffie verbouwden, wát een arbeidsintensieve klus. In die tijd werden veel mensen die voor coöperaties werkten vermoord, dus het was riskant voor ons om daar te zijn. In totaal heb ik Fedecocagua twee keer bezocht.”

In het klooster in Nijmegen stond ik koffie te malen

“In het begin verkochten we 500 gram ongemalen bonen van Fedecocagua. Toen ik merkte dat mensen behoefte hadden aan gemalen koffie, heb ik ervoor gezorgd dat de bonen bij het Mariënbosch klooster in Nijmegen werden gemalen. Ik had daar contacten en zij hadden een koffiemaalmachine. We zijn de koffie daar toen zelf gaan inpakken, stickeren en hebben de zuivere koffie gepromoot.”

Vanaf 1986 in Culemborg ging de verkoop van koffie in de lift. In 1990 verhuisde Piet terug naar Nijmegen. “Zowel in Heerlen als in Nijmegen kwamen producenten bij ons logeren. Onze jongste zoon Kees sprak geen Engels, maar hij leidde iedereen rond door onze wijk. Als klein jongetje sprak hij zonder moeite ‘Fedecocagua’ uit.” In totaal werkte Piet 28 jaar bij Fairtrade Original, tot 2002.  

De favoriet van Piet  

“Natuurlijk is het ook nog steeds belangrijk om de marktontwikkeling te volgen en nieuwe producten te ontwikkelen.” Zelf gaat Piet niet mee in alle nieuwe, hedendaagse koffiezetmethoden. “Ik giet mijn koffie nog altijd op. Mijn percolator staat te verstoffen in de berging. Ik sla altijd een grote voorraad van de Aroma koffie van Fairtrade Original in. Dat is eigenlijk  de enige koffie die ik drink. Ik moedig andere mensen altijd aan om de koffie van Fairtrade Original te kopen. Hoe ik mensen overtuig? Ik zeg: ‘begin met een pakje en na dat ene pakje wil je niet anders meer.’”